Thời tiết nắng nóng và hanh khô là nổi lo của nhiều nông dân canh tác rau. Đất khô cằn, cây bị thiếu nước nên héo úa, sâu hại phát triển là biểu hiện rõ nhất trong mùa khô. Để canh tác cây rau có hiệu quả trong mùa nắng, bà con cần lưu ý các biện pháp sau:

1. Lựa chọn giống rau phù hợp

Giống là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới sự sinh trưởng, phát triển cũng như năng suất, chất lượng của cây rau. Cần lựa chọn giống tốt, giống chống chịu sâu bệnh, đặc biệt là chọn giống chịu hạn thích ứng với biến đổi khí hậu. Ngoài ra, nên lựa chọn giống có nguồn gốc rõ ràng, mua ở những nơi uy tín. Với thời tiết nắng nóng vào mùa hè, bà con có thể trồng một số loại rau như mồng tơi, dưa leo, rau dền, rau muống, khổ qua, họ bầu bí,…

2. Đất trồng rau

Đất đóng vai trò cốt lõi trong việc đảm bảo cây trồng phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao. Đất cung cấp các yếu tố thiết yếu như nước, chất dinh dưỡng, vi sinh vật và không khí những thành phần không thể thiếu cho sự sống của cây. Hơn nữa, đất còn có khả năng giữ và phân phối các khoáng chất quan trọng như đạm, lân, kali cùng các nguyên tố vi lượng khác. Tính chất của đất sẽ quyết định việc cần tưới nước nhiều hay ít. Nếu đất là dạng đất cát, loại đất giữ nước kém, cần phải tưới nhiều nước hơn. Vì vậy, nên chọn loại đất giàu mùn, có chứa đất thịt pha sét, tơi xốp, có khả năng giữ nước tốt để cung cấp cho cây trong những ngày nắng nóng.

3. Tưới nước

Trong mùa nắng nóng nhiệt độ tăng cao, đất khó giữ đủ độ ẩm để đáp ứng lượng nước cây hấp thụ. Vì vậy, cần cung cấp nước tưới cho cây rau để cây phát triển tốt.

+ Đối với rau ăn lá: Cải bắp, cải xanh, cải ngọt và xà lách là các cây ưa ẩm, có bộ rễ ăn nông và phân bố chủ yếu ở tầng đất mặt, rễ của chúng không chịu hạn và cũng không chịu được úng. Cây rau có nhiều lá trên thân, bộ lá lớn nên cần độ ẩm thường xuyên trong suốt quá trình sinh trưởng.

+ Đối với rau ăn trái: Cần áp dụng biện pháp tưới thấm kết hợp màng phủ nông nghiệp (Họ bầu, bí, dưa) hoặc tưới nhỏ giọt,…để giúp cây rau đủ nước và sinh trưởng tốt.

Thời gian tưới nước cho cây: Nên lựa chọn thời điểm tưới thích hợp, tốt nhất nên tưới khoảng 2-3 lần/ngày (nếu vào những ngày trời nắng nóng nhiệt độ cao, đặc biệt là rau ăn lá). Tưới vào buổi sáng (từ lúc 7 giờ và 10 giờ), buổi chiều bắt đầu tưới  từ 15-16 giờ. Không được tưới nước cho cây vào thời điểm từ 11-14 giờ, vì lúc này trời nắng nóng, nhiệt độ tăng cao, cây rau bị thiếu nước cục bộ, nếu tưới nước phun lên lá, nước động lại trên lá khi gặp nhiệt độ cao sẽ hấp thu nhiệt, xảy ra hiện tượng lá bị bỏng, dẫn đến lá bị cháy, khô và rụng.

4. Phủ đất trồng để giữ ẩm cho cây

 Để giữ ẩm cho đất trong mùa nắng nóng có thể sử dụng cỏ khô, rơm rạ sẽ giúp hạn chế bốc thoát hơi nước, cây rau sinh trưởng và phát triển thuận lợi hơn.

5. Bón phân hữu cơ cho cây

Ngoài việc cung cấp đủ nước, phủ liếp giữ ẩm cho cây thì việc bón phân hữu cơ cũng rất quan trọng. Để mang lại hiệu quả khi sử dụng phân bón cho rau, bà con nên tuân thủ theo nguyên tắc “4 đúng” (Bón đúng loại – đúng liều lượng – đúng lúc – đúng cách). Ưu điểm khi bón phân hữu cơ sẽ giúp cải thiện cấu trúc đất, đất trồng tơi xốp hơn. Phân hữu cơ giúp giữ ẩm và dinh dưỡng tốt, bộ rễ cây phát triển tối ưu, bảo đảm cho rau màu phát triển trong điều kiện thời tiết nắng nóng kéo dài.

6. Che mát cho cây rau

Trong điều kiện thời tiết nắng nóng gay gắt kéo dài, có thể sử dụng lưới che nắng trực tiếp trên líp trồng ngoài đồng hoặc trồng rau trong nhà màng, nhà lưới để giảm lượng ánh nắng trực tiếp đồng thời kết hợp hệ thống tưới phun sương để tạo môi trường mát mẻ và giữ ẩm cho cây.

     Khi thời tiết nắng nóng, lá cây sẽ rũ xuống do thiếu nước cục bộ. Đây là hiện tượng tự nhiên giúp cây hạn chế việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và thoát hơi nước. Tuy nhiên, nếu nhiệt độ đã giảm xuống mà lá cây không trở lại tình trạng tươi tốt thì cần kiểm tra độ ẩm của đất và kịp thời bổ sung nước cho cây.

Việc trồng rau trong mùa nắng nóng, để mang lại hiệu quả bà con nông dân cần thăm ruộng rau thường xuyên, quan sát và theo dõi tình hình sinh trưởng và phát triển cây rau để có thể chủ động ứng phó và có biện pháp khắc phục kịp thời giúp cây rau đạt năng suất tối ưu.

                                                                          Nguyễn Thị Thuý Hồng

                                                           (Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thành phố)